Γιατί τα δόντια σκουραίνουν 

Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να οδηγήσουν σε εναπόθεση χρωστικών στα δόντια. Τα πιο συνηθισμένα συμπεριλαμβάνουν το κάπνισμα ή κατανάλωση τροφών και ποτών με χρωστικές ουσίες όπως καφές, τσάι, σάλτσα σόγιας, βατόμουρα, κόκα κόλα). Εσωτερικές χρώσεις μπορεί να προέρχονται από αντιβιοτικά, όπως οι τετρακυκλίνες, υπερβολική λήψη φθορίου (από το νερό ή σκευάσματα φθορίου), παλιά σφραγίσματα, απονευρωμένα δόντια. Το πέρασμα του χρόνου και η γενετική προδιάθεση επηρεάζουν επίσης το χρώμα των δοντιών.

Τα σκευάσματα που μπορεί να αγοράσει κάποιος για να κάνει λεύκανση, όπως οδοντόπαστες, ζελέ  ή ταινίες, μπορούν να αφαιρέσουν ως ένα βαθμό κάποιες εξωτερικές επιφανειακές χρώσεις, δεν μπορούν όμως να δράσουν εσωτερικά.

Αφού προηγηθεί προσεκτικός έλεγχος, αντικατάσταση εμφράξεων που έχουν πρόβλημα, θεραπεία των ούλων όταν χρειάζεται και βέβαια να ληφθεί υπόψιν ότι η πορσελάνη και η σύνθετη ρητίνη (θήκες, γέφυρες, όψεις, bonding) δεν αλλάζει χρώμα, η λεύκανση μπορεί να γίνει σταδιακά με ειδικούς νάρθηκες που κατασκευάζονται από τον οδοντίατρο ή άμεσα σε ένα μόνο ραντεβού στο οδοντιατρείο.

Πώς γίνεται η λεύκανση; 

Πάντοτε πρέπει να προηγηθεί προσεκτικός έλεγχος, αντικατάσταση εμφράξεων που έχουν πρόβλημα, θεραπεία των ούλων όταν χρειάζεται και βέβαια να ληφθεί υπόψιν ότι η πορσελάνη και η σύνθετη ρητίνη (θήκες, γέφυρες, όψεις, bonding) δεν αλλάζει χρώμα με τη λεύκανση.

Λεύκανση με νάρθηκες στο σπίτι

Απαιτείται λήψη αποτυπωμάτων για την κατασκευή μαλακών δισκαρίων (νάρθηκες) που θα εφαρμόζουν τέλεια στα δόντια. Η λεύκανση  με νάρθηκες πραγματοποιείται με την τοπική εφαρμογή ενός λευκαντικού παράγοντα (ζελέ), που τοποθετείται μέσα στον ειδικά διαμορφωμένο νάρθηκα, ο οποίος προσαρμόζεται στα δόντια για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα καθημερινά.  Το ενεργό συστατικό μέσα στο τζελ είναι το υπεροξείδιο του καρβαμιδίου σε διάφορες συγκεντρώσεις (16% ή 22%), που καθώς υδρολύεται απελευθερώνει ενεργό οξυγόνο που διαπερνά την αδαμαντίνη και έτσι επιτυγχάνεται η λεύκανση. Οι νάρθηκες φοριούνται κάποιες ώρες (συνήθως τη νύχτα) για 2 εβδομάδες περίπου, οπότε βελτιώνεται σταδιακά το χρώμα των δοντιών. Η δομή των δοντιών δεν αλλάζει, απλά τα δόντια γίνονται πιο λευκά και πιο φωτεινά.

Λεύκανση στο ιατρείο

Όταν η λεύκανση γίνεται στο ιατρείο το υλικό που χρησιμοποιείται μπορεί να έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση σε λευκαντικό παράγοντα (35% υπεροξείδιο του καρβαμιδίου ή μπορεί να είναι και υπεροξείδιο του υδρογόνου). Τα ούλα, τα χείλη και η γλώσσα προστατεύονται προσεκτικά με ειδικό τρόπο γιατί το ζελέ καθώς δρά δημιουργεί φυσαλίδες και δε θέλουμε να τα ακουμπήσει γιατί είναι καυστικό και θα μπορούσε να προκαλέσει χημικά εγκαύματα. Η λεύκανση επιτυγχάνεται σε ένα μόνο ραντεβού (3 δεκαπεντάλεπτα). Σ’αυτήν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία πολύ φωτεινή πηγή που επιταχύνει τη λεύκανση, με την ενεργοποίηση των λευκαντικών παραγόντων. Είναι δυνατόν η λεύκανση στο οδοντιατρείο σε να ολοκληρωθεί σε μία μόνο συνεδρία, διάρκειας μόνο 45 λεπτών, με θεαματικά αποτελέσματα.Είναι πιο ασφαλής σαν διαδικασία και η λεύκανση που επιτυγχάνεται διαρκεί περισσότερο καιρό.

Λεύκανση ενός μεμονωμένου ενδοδοντικά θεραπευμένου (απονευρωμένου) δοντιού

Στην περίπτωση που η δυσχρωμία οφείλεται σε παλαιότερη απονεύρωση, το δόντι καθαρίζεται προσεκτικά και τοποθετείται εσωτερικά η κατάλληλη λευκαντική ουσία από τον ειδικό, η οποία συχνά χρειάζεται να αντικατασταθεί κάθε 1-2 μέρες μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Υπάρχει κίνδυνος για τα δόντια μου; 

Οι λευκαντικές ουσίες δεν αλλάζουν τη δομή των δοντιών. Τα δόντια δεν υφίστανται καμία επιβάρυνση. Η μόνη ανεπιθύμητη ενέργεια της λεύκανσης είναι σε κάποιες περιπτώσεις η ευαισθησία, που είναι μία παροδική και να εξαλειφθεί με την εφαρμογή τοπικά ειδικών απευαισθητοποιητικών, αλλά ούτως ή άλλως θα παρέλθει μετά από μερικές μέρες.

Το αποτέλεσμα της λεύκανσης διαρκεί αρκετό διάστημα, αλλά δε θεωρείται μόνιμο. Το χρώμα με το πέρασμα του χρόνου επανέρχεται, χωρίς όμως να φτάνει στο βαθμό της δυσχρωμίας που υπήρχε αρχικά. Ο βαθμός της υποτροπής εξαρτάται κατά πολύ από την κατανάλωση τροφών με χρωστικές και διαφέρει σε κάθε άτομο. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται εξατομικευμένοι νάρθηκες στο σπίτι, αυτοί μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθούν στο μέλλον για μία «αναμνηστική» λεύκανση.

Τι πρέπει να αποφεύγω για να μην σκουραίνουν τα δόντια μου;

• Οπωσδήποτε το κάπνισμα!
• Αν και το τσάι έχει τη φήμη του υγιεινού ροφήματος, όταν μιλάμε για τα δόντια και αυτό είναι μία επιλογή που μπορεί τα χρωματίσει. Ακόμα για και τα ροφήματα από βότανα και το άσπρο τσάι έχουν γίνει μελέτες που δείχνουν ότι μπορούν να διαβρώσουν την αδαμαντίνη και να προκαλέσουν επιφανειακές χρώσεις.
• Νόστιμες αλλά με πολύ χρώμα σάλτσες, όπως σόγια, σάλτσα ντομάτας και σάλτσα κάρρυ μπορεί να χρωματίσουν τα δόντια. Επιλέξτε πιο ελαφριές και κρεμώδεις σάλτσες για λιγότερες χρωστικές και ξεπλύνετε ή βουρτσίστε τα δόντια μετά την κατανάλωσή τους για να μειώσετε τις πιθανότητες να σας χρωματίσουν τα δόντια.
• Όξινες τροφές και ποτά όπως αυτά που πίνουν οι αθλητές για ενέργεια μπορεί να διαβρώσουν τα δόντια και να τα κάνουν πιο επιρρεπή στη συγκράτηση χρωστικών. Όταν γυμνάζεστε το νερό είναι καλύτερη επιλογή, τουλάχιστον για τα δόντια…!
• Τα ποτά και τα φαγητά που μπορούν να λεκιάσουν ένα τραπεζομάντηλο, μπορούν να προκαλέσουν χρωστικές και στα δόντια. Το κόκκινο κρασί προκαλεί χρωστικές αλλά και το λευκό είναι ακόμα πιο όξινο και μπορεί κι αυτό να οδηγήσει στη χρώση των δοντιών.
• Βατόμουρα, φράουλες, κεράσια, ρόδια, αλλά και χυμοί και πίτες που είναι φτιαγμένοι απ’αυτά, αλλά ακόμα και τα σταφύλια περιέχουν οξέα που μπορεί να βλάψουν την αδαμαντίνη.
• Σόδες, κόκα κόλα και άλλα ανθρακούχα ποτά
• Καραμέλες, τσίχλες με χρωστικές

 Δεν χρειάζεται βέβαια να βγάλει κανείς όλα αυτά από τη διατροφή του. Πολλά απ’αυτά τα φρούτα και τους χυμούς είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά  και είναι πάρα πολύ ωφέλιμα για τον οργανισμό οπότε τα χρειαζόμαστε στη διατροφή μας. Ίσως μπορούμε να κάνουμε πιο μέτρια κατανάλωση ή να τα αντικαθιστούμε με άλλες πηγές αντιοξειδωτικών, όπως μήλα, κουνουπίδι, πεπόνι, πορτοκάλι, γρέιπφρουτ. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιούμε καλαμάκι για ποτά όπως σόδες χυμούς και παγωμένο τσάι έτσι ώστε να μην μένει πάνω στα δόντια και για πολλή ώρα η επίδραση των χρωστικών.